Bộ luật Hình sự 1985: Nền tảng pháp lý hình sự của Việt Nam
Bảng tóm tắt lịch sử ban hành và sửa đổi
Ban hành/Sửa đổi | Năm | Văn bản |
---|---|---|
Ban hành | 1985 | Luật số 17/LCT/HĐNN7 của Quốc hội |
Sửa đổi | 1989 | Luật số 30-LCT/HĐNN8 |
Sửa đổi | 1991 | Luật số 55-LCT/HĐNN8 |
Nội dung chính
Bộ luật Hình sự 1985 là bộ luật đầu tiên của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, được Quốc hội thông qua vào ngày 26 tháng 6 năm 1985. Luật gồm 19 chương, 312 điều, quy định về các tội phạm và hình phạt, cũng như các nguyên tắc chung về trách nhiệm hình sự, biện pháp xử lý hình sự và thủ tục tố tụng hình sự.
Những điểm nổi bật
1. Cấu trúc: Bộ luật Hình sự 1985 có cấu trúc logic, rõ ràng, chia thành các chương, điều, khoản, mục.
2. Nội dung: Luật quy định chi tiết về các loại tội phạm, hình phạt, cũng như các nguyên tắc chung về trách nhiệm hình sự, biện pháp xử lý hình sự và thủ tục tố tụng hình sự.
3. Tính nhân đạo: Bộ luật Hình sự 1985 thể hiện tính nhân đạo thông qua việc quy định các biện pháp xử lý hình sự phù hợp với từng loại tội phạm và mức độ phạm tội, cũng như việc chú trọng đến việc giáo dục, cải tạo người phạm tội.
4. Tính minh bạch: Luật được công bố rộng rãi, tạo điều kiện cho người dân hiểu rõ về các quy định của pháp luật hình sự.
Tác động
Bộ luật Hình sự 1985 là nền tảng pháp lý quan trọng cho việc phòng chống tội phạm và bảo vệ an ninh xã hội. Luật đã góp phần ổn định tình hình xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đồng thời là cơ sở để xây dựng và phát triển hệ thống pháp luật hình sự của Việt Nam.
Sửa đổi và bổ sung
Bộ luật Hình sự 1985 đã được sửa đổi, bổ sung nhiều lần để phù hợp với thực tế phát triển của xã hội. Các sửa đổi, bổ sung này chủ yếu tập trung vào việc hoàn thiện hệ thống tội phạm, hình phạt, cũng như việc điều chỉnh các quy định về trách nhiệm hình sự, biện pháp xử lý hình sự và thủ tục tố tụng hình sự.
Kết luận
Bộ luật Hình sự 1985 là văn bản pháp lý quan trọng, có ý nghĩa to lớn trong việc bảo vệ an ninh xã hội, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Luật đã thể hiện tính nhân đạo, minh bạch và là cơ sở để xây dựng và phát triển hệ thống pháp luật hình sự của Việt Nam.
Tham khảo
- Bộ luật Hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 1985
- Luật số 17/LCT/HĐNN7 của Quốc hội: Bộ luật Hình sự
- Bộ luật Hình sự (Việt Nam) – Wikipedia tiếng Việt
Bộ luật Hình sự 1985 có hiệu lực thi hành trong bao lâu?
Bộ luật Hình sự 1985 được Quốc hội Việt Nam khóa VII thông qua ngày 28 tháng 6 năm 1985 và có hiệu lực thi hành từ ngày 15 tháng 9 năm 1986. Bộ luật này có hiệu lực trong vòng 17 năm, cho đến khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực vào ngày 1 tháng 7 năm 2016.
Bộ luật | Ký ban hành | Ngày có hiệu lực | Thời hạn hiệu lực |
---|---|---|---|
Luật Hình sự 1980 | 17 tháng 6 năm 1980 | 1 tháng 10 năm 1980 | 6 năm |
Luật Hình sự 1985 | 28 tháng 6 năm 1985 | 15 tháng 9 năm 1986 | 17 năm |
Luật Hình sự 2015 | 27 tháng 5 năm 2015 | 1 tháng 7 năm 2016 | (hiện hành) |
Bảng 1: Thời hạn hiệu lực của các Bộ luật Hình sự Việt Nam
Trong thời gian Bộ luật Hình sự 1985 có hiệu lực, nó đã được sửa đổi và bổ sung nhiều lần. Đáng chú ý nhất là việc sửa đổi, bổ sung vào năm 1990, 1993, 1999 và 2005. Các sửa đổi, bổ sung này đã cập nhật và hoàn thiện bộ luật cho phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam.
Sau 17 năm áp dụng, Bộ luật Hình sự 1985 được thay thế bởi Bộ luật Hình sự 2015. Bộ luật mới này tiếp thu những thành tựu kinh nghiệm của Bộ luật Hình sự 1985, đồng thời khắc phục những hạn chế của bộ luật cũ. Bộ luật Hình sự 2015 được đánh giá là có tính nhân đạo, tiến bộ và phù hợp với xu thế phát triển của xã hội.
Làm thế nào để so sánh Bộ luật Hình sự 1985 với các bộ luật hình sự sau này?
Bảng so sánh:
Tiêu chí | Bộ luật Hình sự 1985 | Bộ luật Hình sự 2015 | Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung 2017 |
---|---|---|---|
Cơ sở pháp lý | Luật số 07/1985/QH6 ngày 04 tháng 07 năm 1985 | Luật số 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015 | Luật số 32/2017/QH14 ngày 12 tháng 06 năm 2017 |
Cơ cấu | 46 chương, 435 điều | 53 chương, 610 điều | 54 chương, 623 điều |
Hình phạt | Tử hình; Hình phạt tù có thời hạn; Hình phạt cải tạo không giam giữ | Tử hình; Hình phạt tù chung thân; Hình phạt tù có thời hạn; Hình phạt phạt tiền; Hình phạt cải tạo không giam giữ | Tử hình; Hình phạt tù chung thân; Hình phạt tù có thời hạn; Hình phạt phạt tiền; Hình phạt cải tạo không giam giữ; Hình phạt lao động công ích; Hình phạt cấm cư trú |
Nguyên tắc: | Tính hợp pháp, Tính nhân đạo, Tính dân chủ, Tính giáo dục – răn đe, Tính minh bạch | Tính hợp pháp, Tính nhân đạo, Tính dân chủ, Tính giáo dục – răn đe, Tính minh bạch, Tính hiệu quả, Tính tiên tiến, Tính khả thi | Tính hợp pháp, Tính nhân đạo, Tính dân chủ, Tính giáo dục – răn đe, Tính minh bạch, Tính hiệu quả, Tính tiên tiến, Tính khả thi, Tính quốc tế |
Lưu ý:
- Bảng trên chỉ là một so sánh cơ bản, độc giả có thể tham khảo chi tiết của từng bộ luật để có cái nhìn toàn diện hơn.
- Đã có nhiều văn bản của Quốc hội liên quan đến điều chỉnh áp dụng Bộ luật Hình sự 1985. Vậy nên, để áp dụng luật trong thực tiễn cần tra cứu chính xác nội dung văn bản quy phạm pháp luật mới nhất.
Tài liệu tham khảo:
- Luật số 07/1985/QH6 ngày 04 tháng 07 năm 1985
- Luật số 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015
- Luật số 32/2017/QH14 ngày 12 tháng 06 năm 2017
Đâu là những nguyên tắc cơ bản của Bộ luật Hình sự 1985?
Bộ luật Hình sự 1985 của Việt Nam được xây dựng dựa trên hệ thống nguyên tắc cơ bản sau đây:
Nguyên tắc | Nội dung |
---|---|
Nguyên tắc tính hợp pháp | Không ai bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi không phải là tội phạm theo luật định |
Nguyên tắc suy đoán vô tội | Người bị buộc tội được coi là vô tội cho đến khi được chứng minh có tội |
Nguyên tắc trách nhiệm hình sự cá nhân | Không ai phải chịu trách nhiệm hình sự thay cho người khác |
Nguyên tắc tội phải tương xứng với hình phạt | Áp dụng hình phạt phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội và nhân thân của người phạm tội |
Nguyên tắc khoan hồng | Mục đích giáo dục, cải tạo người phạm tội là yếu tố quan trọng khi áp dụng hình phạt |
Nguyên tắc trách nhiệm hình sự khách quan | Người phạm tội phải nhận thức được tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi và khả năng gây ra hậu quả của nó |
Nguyên tắc trách nhiệm hình sự chủ quan | Người phạm tội phải mong muốn hoặc cố ý gây ra hậu quả (ngoại trừ một số trường hợp phạm tội do bất cẩn) |
Nguyên tắc không lợi dụng quyền dân chủ để làm phương hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân | Hành vi phạm tội lợi dụng quyền dân chủ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự |
Lưu ý:
- Bảng trên là tóm tắt, nội dung chi tiết của từng nguyên tắc có thể được tìm thấy trong Bộ luật Hình sự 1985.
- Bên cạnh những nguyên tắc cơ bản, Bộ luật Hình sự 1985 còn bao gồm nhiều nguyên tắc chi tiết khác.
Những điểm mới nào trong Bộ luật Hình sự 1985 so với trước đó?
Nội dung chính của Bộ luật Hình sự 1985
- Bộ luật Hình sự 1985 được áp dụng tại Việt Nam từ ngày 1/6/1985.
- Luật bao gồm nội dung về tội phạm và hình phạt.
-
Cụ thể, luật chia làm các chương sau:
-
Chương 1: Căn cứ chung: Nói về phạm vi, hiệu lực, nguyên tắc áp dụng luật hình sự.
- Chương 2: Điều kiện trách nhiệm hình sự: Quy định về tuổi vị thành niên, năng lực trách nhiệm hình sự.
- Chương 3: Tội phạm:
- Quy định về tội phạm chung
- Quy định về các loại tội phạm cụ thể như các tội xâm phạm con người, các tội xâm phạm sở hữu, các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, các tội xâm phạm an ninh quốc gia, …
- Chương 4: Hình phạt: Quy định về các loại hình phạt, các hình thức xử phạt.
- Chương 5: Hủy án và giảm án: Quy định về các trường hợp miễn trách nhiệm hình sự, miễn hạn chế năng lực trách nhiệm hình sự, giảm án, hủy án, …
Những điểm mới của Bộ luật Hình sự 1985 so với trước đó
- Mục đích: Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, nhà nước, góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh, trật tự an toàn xã hội.
- Đối tượng phạm vi áp dụng: Mở rộng phạm vi điều chỉnh, áp dụng cho tất cả mọi cá nhân có hành vi phạm tội trên lãnh thổ Việt Nam.
- Điều kiện trách nhiệm hình sự:
- Có hành vi phạm tội (bao gồm hành vi cố ý và hành vi vô ý)
- Hành vi đó xâm phạm đến những giá trị xã hội được luật hình sự bảo vệ
- Người vi phạm có năng lực trách nhiệm hình sự.
- Hệ thống tội phạm:
- Loại bỏ một số tội không còn phù hợp với tình hình thực tế
- Hình sự hóa một số hành vi nguy hiểm cho xã hội như tội vi phạm bản quyền tác giả
- Hệ thống hình phạt:
- Loại bỏ một số hình phạt lạc hậu, không còn hiệu quả giáo dục
- Bổ sung một số hình phạt mới như cải tạo không giam giữ.
Điểm mới | Nội dung |
---|---|
Mục đích | Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, nhà nước |
Phạm vi áp dụng | Áp dụng cho tất cả mọi cá nhân có hành vi phạm tội trên lãnh thổ Việt Nam |
Điều kiện trách nhiệm hình sự | Xử lý cả hành vi phạm tội cố ý lẫn vô ý, nâng cao vai trò của người bị hại. |
Hệ thống tội phạm | Loại bỏ một số tội không còn phù hợp với tình hình thực tế, Hình sự hóa một số hành vi nguy hiểm cho xã hội. |
Hệ thống hình phạt | Loại bỏ một số hình phạt lạc hậu, không còn hiệu quả giáo dục, bổ sung một số hình phạt mới |
Lưu ý
Bộ luật Hình sự 1985 đã có những thay đổi vào năm 1999 và 2015. Nội dung bài viết cung cấp thông tin về các điểm mới so với luật cũ.